Uitgebreid uitgelegd: IP-beschermingsklassen

IEC standaarden zijn niet altijd makkelijk om te begrijpen - wij leggen uit wat IP-beschermingsklassen zijn en waarom ze zo belangrijk zijn voor mensen en elektrische apparaten.

IP-beschermingsklasse – twee cijfers voor de bescherming van apparaten en personen

De IP-beschermingsklasse (Ingress Protection) is een internationale classificatie die is vastgesteld in overeenstemming met IEC 60529. Deze norm definieert de mate van bescherming die apparatuur en behuizingen voor elektrische apparatuur met een nominale spanning tot 72,5 kV bieden tegen het binnendringen van vaste vreemde voorwerpen en water. De IP-code wordt gebruikt om te beoordelen of apparaten geschikt zijn voor specifieke omgevingsomstandigheden. Dat is althans de technische definitie. Voor niet-deskundigen is dit echter veel minder begrijpelijk. Daarom gaan we er in deze blogpost dieper op in en leggen we alles uit aan de hand van begrijpelijke voorbeelden.

Een IEC-norm (norm van de Internationale Elektrotechnische Commissie) is een internationaal geldende norm die door individuele landen kan worden overgenomen of in een strengere vorm kan worden toegepast. In het geval van IEC 60529 is deze voor de EU-ruimte overgenomen in EN (Europese norm) 60529. Het doel is om zowel de fabrikant als de consument duidelijk te maken hoe effectief de bescherming is tegen contact en het binnendringen van vreemde voorwerpen van een bepaalde grootte, waaronder stof en water.

Wat betekenen de IP-beschermingsklassen?

De IP-beschermingsklasse geeft aan hoe goed een elektrisch apparaat is beschermd tegen het binnendringen van vreemde vaste stoffen (zoals stof) en water. Hiervoor bestaan zeer duidelijke indicatoren. Het kiezen van de juiste IP-beschermingsklasse is van cruciaal belang voor uw eigen veiligheid en de levensduur van elektrische apparaten en voor de bescherming van personen bij het gebruik van het apparaat. Elke accuschroevendraaier, elke doorstroomboiler – zelfs elke aansluitdoos voor bedrading – heeft een overeenkomstige classificatie. Dit is vooral belangrijk bij gebruik in industriële toepassingen, in vochtige ruimtes of buitenshuis. Voor veel toepassingen – verlichting kan als concreet voorbeeld worden genomen – zoals onze LED-inbouwspots voor terrassen, badkamers of tuinen, worden vooral beschermingsklassen IP65 en IP67 aanbevolen. Deze bieden een betrouwbare bescherming. Er zijn echter ook veel toepassingsgebieden waar lagere beschermingsklassen volkomen toereikend zijn. Daarom moet vooraf worden gekeken naar de omgeving waarin de verlichting wordt geïnstalleerd.

Voor inbouwspots in trappenhuizen wordt over het algemeen beschermingsklasse IP44 of hoger aanbevolen, omdat deze bescherming biedt tegen spatwater van alle kanten en vaste voorwerpen groter dan 1 mm. Dit is raadzaam omdat trappenhuizen vaak worden blootgesteld aan tocht, vocht en stof. Als het trappenhuis echter onverwarmd of bijzonder vochtig is, zoals vaak het geval is in appartementsgebouwen met open ruimtes, kan ook beschermingsklasse IP54 of hoger raadzaam zijn. Voor buitentrappen of trappen in kelders moet in ieder geval worden gedacht aan beschermingsklasse IP65, die geschikt is voor gebruik buitenshuis.

Voor inbouwspots in woonkamers is beschermingsklasse IP20 doorgaans voldoende. Deze klasse biedt bescherming tegen aanraking met vingers en is ideaal voor droge binnenruimtes waar geen contact met vocht of stof wordt verwacht. Als de spots echter in de buurt van plantenbewateringssystemen, grote ramen (met mogelijke condensatie) of in een open keuken worden geïnstalleerd, is IP44 wellicht een veiliger keuze. Dit zijn twee eenvoudige voorbeelden die laten zien dat zelfs ruimtes van hetzelfde type totaal verschillende beschermingsklassen kunnen vereisen. Als algemene vuistregel geldt dat hoe droger en beter beschermd de ruimte is, hoe lager de IP-beschermingsklasse kan zijn. In tegenstelling tot een onvoldoende beschermingsklasse kan het echter nooit kwaad om een klasse te kiezen met een hoger beschermingsniveau dan de omgevingsomstandigheden vereisen.

De IP-beschermingsgraad bestaat uit twee opeenvolgende cijfers. Het eerste cijfer, variërend van 0 tot 6, geeft de mate van bescherming tegen vaste vreemde voorwerpen en contact aan. Hoe hoger dit cijfer, hoe lager het risico op elektrische schokken door contact met stroomvoerende delen van het elektrische apparaat en het risico op kortsluiting door het binnendringen van vreemde voorwerpen. Het tweede cijfer varieert van 0 tot 9. Dit staat voor bescherming tegen water. Hoe hoger het cijfer, hoe beter het apparaat is beschermd tegen het binnendringen van water en vocht.

VOORBEELD: IP65 = Stofbestendig + bescherming tegen waterstralen vanuit alle richtingen.

Eerste cijfer - bescherming tegen aanraking en vreemde voorwerpen

• 0 Geen bescherming
• 1 Bescherming tegen vaste vreemde voorwerpen groter dan 50mm (bijvoorbeeld de rug van een hand)
• 2 Bescherming tegen vaste vreemde voorwerpen groter dan 12,5mm (bijv. vingers)
• 3 Bescherming tegen vaste vreemde voorwerpen groter dan 2,5mm (bijv. instrumenten)
• 4 Bescherming tegen vaste vreemde voorwerpen groter dan 1,0 mm (bijv. draad)
• 5 Bescherming tegen schadelijke hoeveelheden stof (stofbeschermend)
• 6 Volledige bescherming tegen het binnendringen van stof (stofdicht)

Tweede cijfer - Bescherming tegen water en vocht

• 0 Geen bescherming
• 1 Bescherming tegen verticaal vallend druppelend water
• 2 Bescherming tegen druppelend water wanneer de behuizing tot 15° wordt gekanteld
• 3 Bescherming tegen spatwater tot 60° ten opzichte van de verticaal
• 4 Bescherming tegen spatwater van alle kanten (bijvoorbeeld regen)
• 5 Bescherming tegen waterstralen vanuit elke hoek (bijv. tuinslang)
• 6 Bescherming tegen krachtige waterstralen of kortstondige onderdompeling (bijv. hogedrukreinigers).
• 7 Bescherming tegen tijdelijke onderdompeling (30 minuten tot een diepte van 1 meter)
• 8 Bescherming tegen ermanente onderdompeling (waterdiepte meestal volgens de specificaties van de fabrikant)
• 9 (K) Bescherming tegen water tijdens reiniging met hogedruk/stoom (volgens DIN EN 60529 voor industriële omgevingen)

NOTITIE: Het is gebruikelijk dat afzonderlijke verlichtingscomponenten verschillende beschermingsklassen hebben. Terwijl inbouwspots voor buitengebruik vaak worden blootgesteld aan barre weersomstandigheden, wordt de bijbehorende transformator meestal in een beschermde ruimte geïnstalleerd en is deze dus beter beschermd tegen water en vreemde voorwerpen. Er dient te worden opgemerkt dat de bekabeling moet worden aangepast aan de specifieke toepassing, wat niet voor alle systemen en fabrikanten is gegarandeerd. Onze OUTDOOR mini-spots hebben daarom aansluitkabels die voldoen aan beschermingsklasse IP65 en zijn voorzien van afgedichte schroefverbindingen.

Wij hopen dat de uitleg over de beschermingsklassen duidelijk en begrijpelijk was. Indien u vragen heeft, aarzel dan niet om ons een e-mail te sturen. Wij ontvangen ook graag feedback, want zoals u zich kunt voorstellen is een tekst als deze veel werk en vereist grondig onderzoek in vakartikelen. Het doorploegen van DIN-normen een droge en vervelende klus. Toch is dit alles, en vooral het laatste, essentieel als u technisch jargon wilt vertalen naar begrijpelijke taal.

Wilt u op de hoogte blijven, weten wat ons bezighoudt en wat er in onze online winkel gebeurt, volg ons dan op Instagram en Facebook. We waarderen iedere like.

Jullie Sascha van S-Polytec